Lopen op je longen (I)
LOPEN OP JE LONGEN
Een verkenning van de ademsteun: De puf-test[1]
In een Amsterdams café aan de Singel drink ik een kop koffie met Koen. Het gesprek gaat uiteraard over hardlopen én ademen. Op de terugweg naar het station wandel ik een stukje op met twee agenten van de bereden politie. Ik luister naar de ademhaling van de paarden, die je krachtig uit de luchtwegen hoort stromen.
Veel krachtiger dan bij mensen.
Bij iedere ademteug wordt er 8 liter lucht naar buiten geperst, dat is 16 maal zoveel als bij de mens
Deze zucht zet me aan het denken.
Kun je de kracht van de ademsteun testen?
Hoe beïnvloedt ons lopen de ademefficiëntie?
Wat kunnen we leren van de paarden-puf?
De krachtige ademhaling van een paard in galop hoor ik ook op de manege tijdens de rijles van mijn dochter. Elke keer als het paard landt, wordt er lucht uit de longen via de luchtwegen naar buiten gedrukt. Het lichaamsgewicht en de schok van de landing zorgen bij iedere stap voor een duidelijk hoorbare ‘puf’. De gang van het paard is zo voor een deel verantwoordelijk voor de luchtcirculatie in de longen.
Nu vraag ik mij af of de mens dat ook heeft; bij iedere stap een zucht lucht die uit de longen ontsnapt
Bij de landing heeft het menselijk lichaam te maken met zo’n 3 maal de valversnelling (3G) die op het lichaam drukt[2].
Die krachten zullen bij iedere stap – net als bij het paard – een behoorlijke druk opbouwen rond de longen. Betekent dit dat die ‘landingskracht’ een beetje lucht uit onze longen perst? En geldt dat voor iedereen?
Dat wil ik wel eens testen. Hoe reageren mijn longen als er druk op mijn borst wordt uitgeoefend?
Hebben mensen ook een paarden-puf?
De adem-steun-test:
Ik ga met mijn neus tien centimeter van de muur staan en laat me voorover vallen zodat mijn borst tegen de muur botst; voor dames is dit zijwaarts ook te doen, maar misschien werk het dan net iets minder goed. Wat er gebeurt is dat ik bij iedere botsing duidelijk de lucht uit mijn longen hoor ontsnappen. Net als bij een paard in galop.
Op zich had ik dit wel verwacht, want ik weet van mezelf dat ik sterker ben als ik uitadem. Ik weet echter van mensen om mij heen en de klanten die ik train dat ook de tegenovergestelde strategie voorkomt. Sommige mensen hebben meer kracht als ze hun adem vastzetten. Toch verwacht ik niet dat er mensen zijn die anders reageren op de adem-steun-test als een paard in galop. Ademhaling lijkt mij een oer-mechanisme dat individuele verschillen overruled.
Om de paarden-puf bij meerdere mensen te controleren vraag ik voor de zekerheid een aantal vrienden, waarvan ik zeker weet dat ze sterker zijn met hun adem vast, de test te doen.
Als mijn vrienden de test doen – terwijl ik met hen aan de telefoon ben – blijft het tot mijn verrassing stil. Er ontsnapt geen lucht tijdens de botsing. Dat is toch vreemd. Maar bij meerdere testen die ik deze week doe kom ik steeds weer deze adem-reacties tegen: Adem uit of adem vast. Hoe is dat voor jou? (hulpmiddel en link naar de test)
Het lijkt erop dat er mensen zijn die bij iedere looppas een bescheiden paarden-puf hebben en mensen die niet puffen.
Nou ben ik benieuwd naar de reacties van de lezers, maar ook of er misschien paarden zijn die toch zonder puf in galop gaan. In Wales is er een paardenrace tussen mens en paard: The Man vs Horse Marathon[3]. En ook in Prescott Arizona is een 50-Mile Man Against Horse Race. Volgens Christopher McDougall won de mens de meeste races waarbij de paarden alleen in de eerste 10 minuten een grote voorsprong nemen, die later langzaam – als in een renjacht – langzaam wordt ingelopen. Als de mens soms wint lijkt het mij leuk om in Nederland eens samen met paarden de strijd aan te gaan en zo de ademsteun van mens en paard in real life te vergelijken.
Over de auteur
Franklin van Doesburg is de bedenker van ISA & ISA looptechniek.
Hij vindt dat je vaker een vraag over je trainingsaanpak of blessure aan jezelf kunt stellen. Want iedere prestatie begint met het herkennen van de kracht van je eigen lichaam. Zelf is hij nu 5 jaar blessurevrij.
Franklin loopt hard, houdt van wandelen, schrijven en dutjes doen. Je kunt hem altijd wakker maken voor bewegings-experimenten en helpt je graag bij het stellen van de juiste vraag, aan jezelf.
Iedereen heeft een hekel aan kou
Tot je merkt wat het doet met je gemoed.
Maak van de winter je favoriete jaargetijde (echt waar). Programma 30 dagen + exclusieve muts + boek Koud Kunstje van € 69,00 nu voor € 39,00
Mooie vragen Jurjen. Ik ga daar op deel II nog even op in. En moet ik je nu als Adem-uit of Adem-vast noteren?
Linda Van Der Stal Kee
Wat mij opvalt is de rol van gewoonte. Wanneer ik niet ‘ontspannen’ ben, val ik in bepaalde gewoonten zoals ‘adem vast’ bij deze oefening. Met enige oefening kan ik ook ‘adem uit’ als resultaat krijgen. Ergens anders las ik weer dat de mens vergelijken met een heleboel andere snelle zoogdieren, zeer efficient hardloopt… mits getraind… op een ‘goede’ manier…
Dus daar zit ergens mijn vraag: het trainen van (goede) gewoonten versus je ontspannen staat; hoe verhoudt zich dat tot elkaar? Is het eigenlijk niet ‘je ontspannen staat’ dat je uitademt wanneer er druk op je lichaam wordt uitgeoefend? Is al het andere dan een (slechte) gewoonte? Of levert training – zoals het versterken van bepaalde spiergroepen – daarmee ook andere ademhaling/gewoonten op?
Geen makkelijke kost…;-)
Ademhaling vast heeft op geen enkele manier een functie. Vanuit flow wil je juist circulatie behouden.
Wel interessant om te kijken of ik op de stap of net na de stap inadem. Uitademen is idd op de stap.
Ik kwam vanwege langdurende en vaak terugkerende rugpijn bij een ostheopaat terecht. Hij wees mij er meteen op dat ik onbewust bij een inspanning mijn adem vastzette (bij het opstaan van mijn stoel en bij het op de massagetafel gaan liggen, bij omdraaien etc. Dat geeft enorme druk op je wervels. Hij leerde mij dit soort bewegingen (ook als je bijv. bukt, in of uit bed stapt) altijd op een uitademing te doen. Het kost even tijd voordat je dit onbewust ook blijft doen. Ik doe dit vanaf toen. Het is nu een jaar geleden en ik heb nooit meer rugpijn gehad! Terwijl ik in de vele jaren daarvoor duizenden euro’s bij o.a. chiropractors heb gebracht zonder blijvend resultaat. Simpele tip, groot resultaat. Ik pas deze bewuste uitademing ook toe tijdens het sporten al loop ik niet hard. Maar ik zie een overeenkomst met het uitademende paard.
De galop van een paard is drietakt, draf tweetakt en stap viertakt.
Dag Rob, de link tussen een paard in galop en een botsing met de muur is: de vraag hoe je longen reageren op een schok.
Bij een paard ‘hoor je de landing’. Hoe klinken jouw longen als je voorzichtig tegen de muur botst?
Ja Anke Terpstra, heel herkenbaar! Wij hebben dus ‘de paardenpuf’. Tegelijkertijd gaat een vriendin van mij juist met haar Adem-vast het (koude) water in. Zonder paardenpuf. Zij heeft ook een andere uitademing bij de borstcrawl: waar ik uitadem tijdens de hele slag heeft zijn een korte ademstoot aan het einde van haar slag. Vanwaar dat verschil?
Ben benieuwd naar het onderzoek, maar dan wel van een paard zonder ruiter op z’n rug….ik denk dat mijn ademhaling ook anders is als er iemand hard tegen mij rug aan klapt ?.
Interessante. Ineke Albers schrijft in De god van het lopen ook over ademhaling en dieren: vergeleken met dieren die zijn geëvolueerd om te rennen op vier benen, verbruikt de mens naar verhouding veel energie wanneer hij hardloopt. Het hardlopen op twee benen heeft echter wel het voordeel dat de ademhalingsfrequentie losgekoppeld kan worden van de pasfrequentie.
Ademhalen en hardlopen moet ik nog bekijken, hoewel ik gisteren gerend heb. Wat ik wel weet is dat op het moment van uitademen je het sterkst bent. Dit ervaar ik bij het winterzwemmen (dippen) in het buitenwater. Na een paar keer goed in- en uitademen ga ik op uitademen onder water. De kou is beter te hanteren.
Hallo Franklin, ik mis een beetje de relatie tussen het met je borstkas tegen een muur botsen en een paard die in galop loop. Verder adem ik een aantal passen in en dan een aantal passen uit. Het tempo van een mens die rent is immers veel sneller (180 passen/minuut) dan een paard in galop. Als het klopt dat een paard bij iedere sprong in galop ademt, lig de adem frequentie op volle snelheid denk ik wel op dezelfde frequentie als bij de mens. Alleen doet de mens dus veel meer passen bij iedere ademteug. Je zou, als je de vergelijking toch wilt maken, een paard in draf eens moeten bekijken. Die loop lijkt immers veel meer op de loop van een mens dan de galop, en het is de gang die paarden doen bij lange ritten.
Dat is interessante kost. Een belangrijk verschil tussen ons en paard is dat deze op vier benen lopen en wij op twee. Mijn idee is dat als zij inademen het handig is dat te doen op het moment dat de borstkas uitrekt en zo onderdruk creëert waardoor lucht naar binnenstroom, en omgekeerd dat het extra voordelig is uit te ademen als je borstkas kleiner wordt…