Wat iedereen met een verslaving moet weten

Alcohol.

Gokken.

Roken.

Porno.

Cocaïne.

Heroïne.

GHB.

Gamen.

Er zijn nogal wat verslavingen.

Je kunt ook eindeloos op Instagram zitten, series blijven kijken als je eigenlijk naar bed moet/wil of om de haverklap een handje paaseitjes eten.

Mijn goede vriend/collega/trainer/mede-mediteerder Klaas Boomsma krijgt geregeld te horen dat hij de ene verslaving heeft ingeruild voor een andere verslaving. Na jaren van drank-, speed- en cocaïnegebruik lukte het tien jaar geleden om de drank en drugs te laten staan.

In een afkickkliniek in Zuid-Afrika zag hij buiten de poorten van de kliniek mensen hardlopen op het strand. Dat wil ik ook – dacht Klaas en hij kreeg toestemming. ’s Ochtends heel vroeg – als de slijter nog dicht was – mocht hij naar buiten. Er werd een piepklein zaadje geplant in een hoekje van zijn hart en nu, jaren later doet de boomlange Klaas niets liever dan rennen. Hij traint van marathon naar marathon en maakt weken van meer dan 100 kilometer.

Je hebt een drankverslaving ingeruild voor een loopverslaving – hoort hij dan.

Het is een opmerking waar Klaas uiterlijk altijd rustig op reageert, maar van binnen kookt er dan wat.

‘Mensen die dat zeggen weten niet wat verslaving écht is,’ zegt ie dan, ‘in mijn periode als verslaafde was mijn leven vol gevoel van schaamte en schuld. Mijn leven was gitzwart en eenzaam en ik laveerde tussen een gevoel van verdoving en neerslachtigheid. Hardlopen is het tegenovergestelde van deze eenzame, zwarte periode. Er is geen schaamte of schuldgevoel. Het is licht, er is gedeelde vreugde.’

Wat is de definitie van verslaving?

Over de vraag wanneer iets een verslaving is of wanneer slechts een (slechte) gewoonte, kun je uren discussiëren. Eigenlijk is dat niet zo interessant. De gemene deler van elke verslaving is een verlangen om pijnlijke of negatieve aspecten van je leven te ontvluchten of te verdoezelen. Een negatief aspect kan iets tamelijks onschuldigs zijn als verveling, maar ook een heftig trauma van een onveilige jeugd.

Na een paar biertjes praat je makkelijker en na een lijn cocaïne ben je zelfverzekerder. Tijdens het gokken ben je tijdelijk niet aan het piekeren over je geldzorgen en na een joint voel je even ontspanning. Heerlijk om even niet opgescheept te zitten met je problemen en met jezelf.

De neiging om negatieve aspecten te ontvluchten en te verdoezelen, delen verslaafden met 99,9 procent van alle mensen.

Op de vraag: ‘Ben je een goed mens en leidt je een goed leven?’ zijn maar weinig mensen die zeggen: ‘Ja, ik ben een geweldig leuk mens en ik doe het goed.’

Het gros van de mensen vindt zichzelf saai/laf/talentloos/een slechte ouder/een stomme partner/lui/ontoereikend/te ongeduldig/ te snel boos en/of lelijk en ongedisciplineerd.

Nou ja, ik ben in ieder geval geen slechte ouder, denkt nu degene zonder kinderen.

Daar begint het verdoezelen al 😉

De kunst is om niet te streng voor jezelf te zijn, je bent goed.

Dat is wat iedere verslaafde moet weten

Ik heb geen tips voor mensen met een verslaving*, maar er is wel iets dat betekenisvol is om te weten als je verslaafd bent.

Je bent een goed mens.

Je bent een goed mens.

JE BENT EEN GOED MENS.

JE BENT EEN GOED MENS.

Je hang naar drank, gokken of drugs is begrijpelijk. Je gebruik geeft je tijdelijk een goed gevoel; iedereen wil zich (af en toe) goed voelen. Voel je vooral niet schuldig of een sukkel als je gebruikt, jij bent je verslaving niet. Je bent veel meer. Er zijn vast duizend manieren om van een verslaving af te komen en 999 manieren om weer terug te vallen in de verslaving. Maar één ding blijft hetzelfde: je hoeft het niet alleen te doen.

De tweestrijd tussen je dwanggedachten en je machteloosheid tegenover die dwanggedachten en anderzijds de negatieve gevoelens over jezelf, je gevoel van zwakte, van schuld, van mislukking, is een onprettig gevoel, en er is ogenschijnlijk maar één weg uit: toegeven aan je dwanggedachten en de verlangens. Zo wordt de paradox van de verslaving zichtbaar: uiteindelijk gebruik je als verslaafde telkens weer je middel, of verricht je telkens weer je dwangmatige handeling, om jezelf niet verslaafd te voelen**.

Kijk naar je eigen verslaving met een open blik en zonder veroordeling. Kijk hoe je zelf de beknelling creëert door de manier waarop je eraan probeert te ontsnappen. Kijk goed, zonder veroordeling, en zie wat een merkwaardige valstrik die verslaving is.

Het is complex.

Maar als het lukt en je ruilt verdoofde vrijdagavonden in voor heerlijke zaterdagochtenden, dan weet je dat je leeft.

Je bent een goed mens (maar dat was je al).

Enne: verslaafd of niet, in april doen we met Sportrusten een maand alcoholvrij. Doe je mee?

*Het boek Ren voor je leven van Klaas is wel een tip

**Uit De verslaving voorbij van Jan Geurtz

Over de auteur

Ademhaling is mijn favoriete onderwerp. Hardlopen en kou staan gedeeld tweede. Over deze onderwerpen schreef ik 10 boeken en ik leid ademcoaches en koucoaches op. Mijn favoriete ademhalingsoefening is anapana en run-dip-run is mijn favoriete training.

Koen de Jong