Ziekmeldingen hoogste niveau: stress heeft maar 1 oorzaak

De krantenkoppen zijn alarmerend.

Stressgerelateerd verzuim steekt de kop op; meer en meer Nederlanders zitten thuis met stressgerelateerde klachten.

Er komt een expert aan het woord. Iris Homeijer, directeur medische zaken van HumanCapitalCare, ziet dat langdurig verzuim met 34% is toegenomen. Ze laat weten waar de sleutel ligt van de aanpak bij stress.

Werkdruk bespreekbaar maken en ruimte bieden in taken of planning.

Het is mooi als collega’s werkdruk bespreekbaar maken en taken of planning kunnen aanpassen, maar in het artikel lees je niets over de oorzaak van stress. En het is de vraag of collega’s in dezelfde bubbel de oorzaak van stress overzien en je kunnen helpen.

Stress heeft maar 1 oorzaak

Duik je in de materie en kom je bij de kern, dan is alle stress terug te voeren tot 1 oorzaak. Planning en taken hebben daar niets mee te maken.

Het is interessante kost. Mensen onderscheiden zich van alle dieren door hun mogelijkheid om te herinneren en te verbeelden. Wij kunnen ons iets van 5 jaar geleden nog levendig voor de geest halen en we kunnen nu al een beeld vormen van morgen of iets wat we over een halfjaar gaan doen. Daarin zit een enorme kracht en zo kunnen we de meest bijzondere uitkomsten inbeelden en dat voor mekaar krijgen en met de complexe kracht van herinnering kunnen we bijzondere vriendschappen onderhouden met mensen zonder dat we ze vaak hoeven te ontmoeten.

Deze bijzondere gaven kunnen zich ook tegen ons keren. Als heftige herinneringen beschermingsmechanismen activeren, kan dat mechanisme jaren later nog steeds actief zijn, ook als het niet meer nodig is. En we kunnen ons heel druk maken over alles wat we morgen, overmorgen en volgende week moeten doen.

De bron van stress is altijd een actief brein dat doorlopend taken en planning naar voren schuift. Een tijdelijke oplossing is dan de taken en de planning veranderen, maar daar schiet je niet veel mee op. Je brein verzint wel iets nieuws om over te piekeren of het verzint iets anders om over te denken. De kunst is om je brein te beteugelen. Dat leren we niet met timemanagement, een nieuwe manier van plannen of een weekje vakantie. Dat leren we van mensen die de observator hebben getraind. Naast onze kracht tot herinneren en onze kracht tot verbeelding, hebben we ook een observator van onze gedachten en onze emoties. Hoe meer we onze observator trainen, hoe minder stress we ervaren. Met de observator aan het roer, kunnen we immers in het huidige moment blijven en observeren. Dat is het tegenovergestelde van je kop in het zand steken en doen alsof er geen taken te doen zijn, het is in het huidige moment doen wat er gedaan moet worden, zonder mogelijke problemen de overhand te geven.

Is een burnout een ziekte of een waardevolle boodschap?

Een burnout is heftig, intens en vreselijk als je er middenin zit. Maar ik heb de afgelopen jaren veel mensen gesproken die een jaar na de heftigste klachten blij zijn met een burnout. Je hebt liever een heftige burnout op je veertigste dan dat je tot je 67ste ertegenaan hikt zonder over het randje te kukelen. Want een burnout is een signaal dat je huidige denkkracht niet voor je werkt maar tegen je werkt. En dat is zonde. Want je denkkracht is een waardevol goed en het maakt je tot het meest complexe en meest bijzondere schepsel van tienduizenden jaren evolutie.

Leren ontspannen en leren observeren is een mooie weg om stress te onderzoeken. Hier staan 7 oefeningen, waarbij de zevende oefening de oefening is om de observator te trainen.

Op naar minder stress en meer leven.

Noot. Stress heeft nog een oorzaak die ik gemakshalve buiten beschouwing laat. Dat is een werkelijk levensbedreigende situatie. Acute stress als je huis in brand staat of als er een verkeersongeluk dreigt, is een andere variant. Maar die stress zorgt niet voor het hoge ziekteverzuim, dus laat ik hier even achterwege.