Waarom is mediteren verbluffend spectaculair?

Mediteren.

Het is saai.

Vaag.

Moeilijk.

Niks an.

En verbluffend spectaculair.

Hoe kan dat?

1 oktober zijn veel leden van Sportrusten begonnen met mediteren.

Hun ervaringen zijn bijzonder.

Voor een deel is het confronterend. Dat je met aandacht naar je ademhaling gaat voor een meditatie en dat je al na 11 seconden bent afgeleid.

Door een gedachte. En daarna nog een gedachte. En daarna wéér een gedachte. Het houdt niet op: je gedachtes schreeuwen om voorrang, hoewel de opdracht wat anders is: observeer je ademhaling.

De oefening is om gelijkmoedig te blijven en objectief te observeren.

Er plopt een gedachte op en in plaats van iets te doen met die gedachte, laat je hem voor wat het is en je gaat terug met je aandacht naar je ademhaling.

Wat ís gelijkmoedigheid eigenlijk?

Willem had het opgezocht en deelde een mooie definitie met de groep.

Gelijkmoedigheid is een toestand van psychische stabiliteit en kalmte. Tijdens deze toestand is er gelijkmoedigheid van geest door bewust te zijn van lichamelijke gewaarwordingen, gedachten en emoties die voorbij komen. Deze toestand van psychische stabiliteit en kalmte is niet te beïnvloeden door stressvolle en pijnlijke situaties en is het tegenovergestelde van neuroticisme, rusteloosheid en onrust. Emotionele stabiliteit is een onderdeel van een gelijkmoedige geest. Bij gelijkmoedigheid weet men zich boven de situatie te plaatsen, deze te begrijpen en te overzien en zich hierdoor niet te laten beïnvloeden. Gelijkmoedigheid is echter absoluut geen onverschilligheid.

Dat klinkt mooi, maar wat heb je daaraan in het gewone leven?

Er schiet me een feestje te binnen. Een feestje van Lifeguard, een sympathiek bedrijf dat andere bedrijven aanmoedigt om hun medewerkers fit te houden. Ik was uitgenodigd omdat ik wel eens een lezing voor ze had gegeven over ademhaling. Jochum Uytdehaage was er ook. Ik kende niet veel mensen dus ik kuierde wat rond op zoek naar bier of iemand om een gesprek mee aan te knopen.

‘Jij bent Koen de Jong,’ Jochem Uytdehaage wijst me aan, ‘van het boek Ik, de wielrenner.’

Ik kijk even naar beneden en zeg dan: ‘Ja, dat ben ik,’ alsof ik toen pas doorhad dat ik ík was. Door mijn aderen stroomde een gevoel van trots. Dé Jochem Uytdehaage (2 x goud op de Spelen en wereldkampioen) kent mij. Yeah.

‘Dat vond ik echt een heel slecht boek,’ vult Jochem aan en hij neemt een slok van zijn bier.

Zonder meditatie was ik vermoedelijk naar de WC gegaan om vijf minuten te huilen en na het huilen had ik vast iets sterkers besteld dan bier.

Maar nu niet. Mijn gelijkmoedige, observerende kant won het direct van de gekrenkte kant.

‘Oh, wat vond je dan zo slecht?’ vroeg ik. ‘Was het de schrijfstijl of vond je het inhoudelijk slecht?’

‘Ja, dat weet ik niet precies meer,’ antwoordde Jochem.

Wat hij zo slecht vond aan het boek weet ik nog steeds niet, maar door te observeren en door te vragen, identificeer ik me niet met de kritiek. Dus heb ik er ook geen last van.

Na deze avond met Uytdehaage bleek deze oefening in observeren me nog vaak van pas te komen. Na mijn boek met Stans van der Poel over het 14-kilometer-schema kreeg ik ook nogal wat kritiek. Daar reageerde ik hetzelfde op: nieuwsgierig doorvragen. En daar heb ik veel van geleerd. Of toen Koud Kunstje (het boek met Wim Hof) in Duitsland verscheen en vernietigende recensies kreeg: ‘Dit boek lijkt wel geschreven door een kind van 12,’ schreef een teleurgestelde Duitser. Grappig, dacht ik. In Nederland krijg ik dat vaak als compliment: jij schrijft complexe materie zo fijn op in Jip-en-Janneke-taal.

Hoe werkt mediteren dan?

Dr. Joe Dispenza is een beroemde Amerikaanse Neurowetenschapper die veel onderzoek heeft gedaan naar denken en gedrag.

Zijn uitleg is vaak helder en inspirerend.

Wat je denkt bepaalt voor een deel wat je doet. Je denkt: ik wil koffie, vervolgens sta je op en ga je koffie zetten. Dit is een onschuldig voorbeeld. Maar je kunt ook denken: ik ben niet goed genoeg, ik ben een slechte ouder en ik ben nergens goed in. Op de bank, onder een dekentje met een glas wijn of een reep chocola voel je je wél goed, dus dat doe je geregeld.

Je hebt tussen de 60.000 en 70.000 gedachtes per dag. 90% van die gedachtes zijn dezelfde als je gedachtes van gisteren.

En nu wordt het interessant.

Want je krijgt een kettingreactie:

Dezelfde gedachtes > dezelfde keuzes > hetzelfde gedrag > dezelfde ervaringen > dezelfde emoties > dezelfde gedachtes etc.

Dus stel dat je met regelmaat gedachtes hebt in de trant van ik ben niet goed genoeg. En je lichaam reageert op die gedachtes met zoeken naar veiligheid en een goed gevoel door op de bank te ploffen met wijn of chocola, dan kom je in een cirkel dat je gedrag wordt beheerst door je denken. Je ontmoet geen nieuwe mensen en je doet geen nieuwe dingen. Je raakt gehecht aan je gedrag. Maar dat gedrag begint met de gedachte: ik ben niet goed genoeg.

Ok. Wat heeft dit met mediteren te maken?

Op een dag lees je een boek of je ziet een film en je raakt geïnspireerd. Je denkt: ik ben wel goed genoeg, ik ben een mooi mens. Je neemt je voor om iets te ondernemen, iets te doen. Bijvoorbeeld hardlopen, afvallen of je aanmelden voor iets nieuws, iets onbekends. Wellicht meldt je je aan voor een cursus of koop je een programma.

Maar je lichaam hunkert nog naar het oude, vertrouwde en veilige. Dus je krijgt snel gedachtes: ik begin morgen wel of ik heb vandaag geen tijd of iets anders.

Op dit moment is de kans groot dat je gehoor geeft aan deze gedachtes. Je neemt je gedachtes serieus.

Door te mediteren leer je om je gedachtes te observeren in plaats van ernaar te luisteren

En dat is nogal krachtig.

Want als er een gedachte opkomt oefen je jezelf om er naar te kijken, zonder er iets mee te doen. Je observeert je ademhaling of sensaties op je lichaam.

En dan blijkt dat je lichaam hele andere signalen in petto heeft als de sensaties niet beginnen bij een gedachte.

Je bent niet je gedachte.

Je bent een mooi mens.

Mediteer je mee?