Amygdala: waarom ik (en jij) steeds klik op corona-nieuws

Herplaatst: maart 2021

Normaal kijk ik zelden op NOS.nl.

Hooguit één keer per 2 dagen.

Nu kijk ik dagelijks. Als ik ‘s ochtends tien minuten kijk en ‘s avonds een kwartiertje, ben ik bijgepraat over het coronavirus. Hoe snel grijpt het virus om zich heen? Hoe gaat het met de lock down? Houden de mensen in de zorg het nog bij? Komen er versoepelingen? Hoe gaat het met vaccineren? Staan er nog plukjes op het museumplein?

Twee keer kijken is zat, dan mis ik niks. Toch kijk ik om de haverklap

Ik heb genoeg andere dingen te doen:

• Pagina’s klaarzetten voor het Sportrusten-abonnement
• Blog schrijven over onderzoek naar ademhalingsoefeningen bij burn-out
• Een blog schrijven over mijn marathon zondag
• Mijn vader mailen
• Een boek lezen over heel ver lopen (Naar het Noorden, Jurek)
• Een boek lezen over familiesystemen (Els van Steijn)
• Een boek lezen over wandelen (Shane O’Mara)
• Nieuwe ademhalingsoefeningen testen
• Intervallen met Stryd
• Winkels bellen om te zeggen dat ze Mystical Miles met korting kunnen inkopen

Om maar wat te noemen.

En toch: met regelmaat zit ik ineens op NOS.nl. Natuurlijk staan er nog dezelfde berichten als 25 minuten geleden. Duh.

Waarom kijk ik dan?

Wil ik op de hoogte blijven?

Zoek ik sensatie?

Dompel ik me onder in het leed van anderen?

Misschien.

Maar het is toch vooral de schuld van mijn amygdala, het deel van het brein dat gevaar herkent en bewerkt.

In het boek Meditatie schrijven Daniel Goleman en Richard Davidson over de rol van de amygdala

Als de amygdala gevaar vermoedt, prikkelt hij de verstijf-, vecht- of vluchtreactie van onze hersenen. Die combinatie van hormonen als cortisol en adrenaline mobiliseren een fysieke tegenreactie. De amygdala reageert, of we willen of niet, op dingen waar we – volgens ons angstcentrum – aandacht aan moeten besteden.

Dus met mijn (bijna) volle verstand kan ik wel denken dat ík de coronacrisis niet oplos en dat mijn dierbaren nog vrij van klachten zijn, dus dat ík best aan het werk kan. Maar mijn amygdala poert in mijn brein, op zoek naar de angst. NOS.nl voorziet aan de angstbehoefte: mijn amygdala wint het regelmatig van de rest van mijn brein

Met trucs tem ik mijn amygdala. Ik zet een wekkertje op 30 minuten en doe 30 minuten niets anders dan schrijven (of lezen of mailen of bellen).

Dat lukt goed.

Alleen is mijn amygdala nogal hardnekkig. Goleman en Davidson schrijven daarover:

De amygdala heeft een nauwe band met hersenverbindingen voor zowel gerichte aandacht als intense emotionele reacties. Deze dubbelrol verklaart waarom wij, als we ergens vrees voor hebben, ook enorm verontrust raken, en dan met name waar we vrees voor hebben. Als radar voor gevaar richt de amygdala onze aandacht steeds weer op wat we verontrustend vinden.

Dat gebeurt ook nog eens vooral als we ontspannen. Iedereen heeft het wel eens zorgen gehad die een paar weken (of maanden) duurden. Ingewikkelde relaties, onhandelbare kinderen, vervelend werk, te weinig geld, teveel problemen. Overdag gaat het nog wel, dan zijn we bezig en heeft ons brein nog wat anders te doen. Maar ‘s avonds in bed, als het brein niets meer te doen heeft, neemt de amygdala het over en begint het gepieker.

Een ander voorbeeld waar het brein ‘zoekt’ naar stress waar ik mezelf geregeld op betrap: een volle mailbox

Met regelmaat overkomt het me dat ik één dag (of twee of drie dagen) mijn mail niet check. Als ik dan mijn mail open en ik zie 131 nieuwe berichten staan, schiet mijn stressrespons aan. Na ijverig en aandachtig mailen komt vanzelf het moment dat iedereen antwoord heeft en dat mijn mailprovider zegt: Je tabblad Primair is leeg.

Ik kan dan makkelijk de rest van de dag wat anders gaan doen. En toch, na een halfuur kijk alweer in mijn mailbox om te zien of er iemand geantwoord heeft en ik weer iets moet. 

Ook dat is het werk van mijn amygdala.

Op zoek naar stress en angst en paniek.

Nu is er massa-gepieker over één onderwerp.

Corona.

De amygdala heeft een goede tijd: die is gemáákt om vrees op te sporen en met aandacht bij de angst te blijven

Met een fysiologische kettingreactie tot gevolg: cortisol omhoog > adrenaline omhoog > onderdrukking immuunsysteem > spijsvertering laag pitje > hartslag omhoog > hartslagvariabiliteit omlaag > angstcentrum áán.

Zo blijf je bezig.

Neemt niet weg dat als je weer bijgepraat bent over corona en jij niets kunt doen, dat er manieren zijn om je brein te temmen en de fysiologische kettingreactie een zetje de andere kant op te geven.

Op zulke momenten bewijzen de eenvoudigste ademhalingsoefeningen hun kracht.

Je kunt met aandacht naar je ademhaling gaan. Je kunt je ademhaling sturen (langer uit), tellen of observeren. En wat er dan gebeurt: je amygdala verliest meteen aan kracht. Als een jengelend kind dat geen aandacht krijgt, druipt je amygdala af en krijgen je andere hersendelen weer de overhand.

Bijvoorbeeld compassie.

Of dankbaarheid.